PROJEKT BADAWCZO-EWALUACYJNY: „EKONOMIA SPOŁECZNA W INNOWACYJNYCH PROGRAMACH KSZTAŁCENIA”
EKONOMIA SPOŁECZNA W INNOWACYJNYCH PROGRAMACH KSZTAŁCENIA
Przedsiębiorczość społeczna jest rozumiana jako działalność, w trakcie której realizuje się jednocześnie cele ekonomiczne i społeczne. Głównymi cechami przedsiębiorczości społecznej są: tworzenie miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i marginalizacją zawodową, świadczenie usług społecznych nieopłacalnych dla podmiotów komercyjnych, wspieranie rozwoju lokalnego terenów zaniedbanych np. wsi. Celem głównym projektu było stworzenie innowacyjnego modelu kształcenia w Polsce w zakresie przedsiębiorczości społecznej na różnych poziomach edukacji do 30 października 2017 roku. Cel projektu wpisuje się w ideę dialogu różnych środowisk na rzecz rozwoju przedsiębiorczości społecznej. Projekt jest spójną koncepcją kształcenia wprowadzającą model przedsiębiorczości społecznej na różnych poziomach edukacji. Zespół ekspertów opracował modelową ścieżkę kształcenia przedsiębiorczości społecznej wraz z propozycjami zmian w postawach programowych dla szkół ponadpodstawowych, a także programy studiów pierwszego i drugiego stopnia oraz studiów podyplomowych. W sposób kompleksowy został podjęty problem kształcenia w zakresie przedsiębiorczości społecznej.
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA BADANIA prowadzone przez ekspertów FERI
Podstawowe informacje o projekcie 4 kreatywność, empatię, wrażliwość, otwartość na problemy społeczne, kompetencje multikulturowe, nowatorskie (nieszablonowe) myślenie. W badaniach wykorzystano różne metody, m.in. metoda badań ankietowych, wywiadu, wywiadu indywidualnego i pogłębionego wywiadu indywidualnego. Narzędziami wykorzystywanymi w badaniach były m.in. stworzone w tym celu elektroniczne kwestionariusze ankietowe oraz inne źródła informacji t.j.: wyselekcjonowane dane GUS, MEN oraz inne dane z oficjalnych sprawozdań i raportów.
Realizując ideę dialogu w projekcie zrealizowano także debaty środowiskowe podczas konferencji, gdzie zaprezentowano wyniki badań oraz dobre praktyki przedstawicieli wzorcowych podmiotów ekonomii społecznej. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu Dialog.
Zasadniczym celem badań zarówno ilościowych jak i jakościowych było dokonanie diagnozy i sformułowanie rekomendacji dotyczących systemu kształcenia w zakresie przedsiębiorczości społecznej w Polsce.
Dla realizacji tak postawionego celu wyznaczono następujące cele szczegółowe:
- identyfikacja problemów i wyzwań w zakresie kształcenia przedsiębiorczości społecznej w Polsce.
- określenie potrzeb i oczekiwań w zakresie kształcenia przedsiębiorczości społecznej w Polsce.
Badania ilościowe projektu, zostały przeprowadzone za pomocą ankiety internetowej CAWI (ang. Computer-Assisted Web Interview). Ankieta internetowa CAWI – (przeprowadzona w oparciu o skonstruowany kwestionariusz ankietowy) skierowana została do dwóch grup docelowych:
- nauczycieli akademickich,
- studentów.
Celem badań ankietowych była identyfikacja braków programowych i edukacyjnych w obszarze przedsiębiorczości społecznej a także barier i wyzwań w odniesieniu do istniejących programów nauczania. Na tym etapie kwestionariusz ankietowy był rozumiany jako narzędzie poznania cech zbiorowości, faktów, opinii, danych liczbowych. Był punktem wyjścia do zdiagnozowania problemów bardziej złożonych za pomocą wywiadów pogłębionych.
PODSUMOWANIE:
W badaniu wzięło udział 203 nauczycieli akademickich pracujących wyłącznie na uczelniach publicznych (w większości jako pracownicy dydaktyczni -62%). 93% z nich reprezentowało Państwową Wyższą Szkołę Zawodową. Ponadto 67% z badanych nauczycieli miało wykształcenie magisterskie. 51% respondentów wskazało nauki społeczne jako swoją dziedzinę.
Znajomość problematyki przedsiębiorczości społecznej
Łącznie, problematyka przedsiębiorczości społecznej jest znana dla 56% respondentów. Postrzeganie przedsiębiorczości społecznej Dla większości badanych, przedsiębiorczość społeczna jest przede wszystkim: ważnym przedmiotem rozmów i dyskusji (52% dla odpowiedzi „Tak”), natomiast nie jest: „przedmiotem moich badań naukowych (47% dla odpowiedzi „Nie”).
Istotność edukacji ekonomii społecznej w zakresie wybranych dziedzin
Ponownie, dla ponad połowy badanych (52%) edukacja w zakresie przedsiębiorczości społecznej jest istotna głównie w zakresie nauk ekonomicznych.
Innowacyjność metod nauczania przedsiębiorczości społecznej
W przypadku oceny innowacyjności metod nauczania w edukacji przedsiębiorczości społecznej, za najbardziej innowacyjne uznano: gry edukacyjne, e-learning oraz debatę oksfordzką, (średnia ocen dla wszystkich metod- 4,5). Jako najbardziej tradycyjne badani nauczyciele wskazali: ćwiczenia symulacyjne wspomagane komputerowo (średnia 2,5) oraz ćwiczenia audytoryjne (1,6).
Bariery w zakresie włączania przedsiębiorczości społecznej do programów nauczania
Za największe bariery w zakresie włączania przedsiębiorczości społecznej do programów nauczania respondenci wskazali: brak zainteresowania studentów tą tematyką (53%) oraz: występuje brak potrzeby kształcenia w tym kierunku (50%)
Przedsiębiorczość społeczna jako element edukacji
Zdecydowana większość badanych nauczycieli jest zdania, iż: przedsiębiorczość społeczna jest wspierana przez władze państwowe (72% ) oraz iż: na poziomie akademickim powinien być utworzony odrębny przedmiot: przedsiębiorczość społeczna na wszystkich kierunkach uczelni kształcących w obszarze nauk humanistycznych (48%). Badani najmniej zgadzają się ze stwierdzeniami: przedsiębiorczość społeczna jest ważnym elementem kształcenia wszystkich przedsiębiorców (44%) oraz: specjaliści od przedsiębiorczości społecznej mają dobre perspektywy na rynku pracy (33% ). Ponadto, 67% badanych nauczycieli akademickich uznało iż edukacja przedsiębiorczości społecznej powinna mieć miejsce w szkole średniej.
Zainteresowanie pogłębieniem wiedzy na temat przedsiębiorczości społecznej
Zdecydowana większość respondentów (99,5%) jest zainteresowana pogłębieniem swojej wiedzy na temat przedsiębiorczości społecznej.